Bij het ontstaan van de Belgische natie in 1830 koos men voor een erfelijke monarchie die aan banden gelegd werd door de ministeriële verantwoordelijkheid. Het is dus de regering die de lakens uitdeelt en politieke verantwoording schuldig is aan het verkozen parlement. Het concept was modern en baanbrekend in zijn tijd, waardoor de koningen zich maar moeilijk konden vinden in deze liberale grondwet. Die vaststelling is meteen het uitgangspunt van dit beknopt historisch overzicht van de Belgische vorsten, met als rode draad de geleidelijke evolutie van macht naar invloed in hun respectievelijke bewindsjaren.

Na een korte inleiding over de wijze waarop die bijzondere Belgische grondwet tot stand kwam, overloopt Mark Van De Wijngaert, hoogleraar hedendaagse geschiedenis aan de K.U. Brussel, in chronologische volgorde het rijtje gekroonde hoofden, van Leopold I (1831 - 1865) de stichter van de Belgische dynastie, tot Albert II, de eerste koning van het federale België. Bij elke vorst staat hij kort stil bij jeugd, opvoeding en levensloop, en peilt hij naar binnen- en buitenlands beleid, populariteit en politieke invloed op het bestuur van het land. De auteur onderzoekt hoe de koningen stonden tegenover regering en parlement, hoe ze hun macht gebruikten of misbruikten, en welke positie ze innamen ten opzichte van nieuwe politieke partijen die in de loop van de 19e en de 20e eeuw het licht zagen. De persoonlijkheidsstructuur en visie van de respectievelijke koningen komen aan bod voor zover ze van invloed zijn op de uitoefening van hun functie. Politieke en nationale hete hangijzers die gedurende hun bewindsjaren de kop opstaken, zoals de twee wereldoorlogen, en de taal- en schoolkwestie worden eveneens bekeken in het licht van hun persoonlijke visie en optreden. In het laatste hoofdstuk formuleert de auteur een prognose over de rol van vorst en dynastie in een nog verder doorgedreven federalisme.

België en zijn koningen biedt een verhelderende kijk op de koninklijke macht en invloed, en schetst op bevattelijke en overzichtelijke wijze de evolutie van de verhouding tussen dynastie en natie. [Staf Schoeters] Verberg tekst

De ondertitel van dit overzicht van de koningen der Belgen vat de teneur van deze monarchale geschiedenis kernachtig samen: van macht naar invloed. Hoogleraar Van den Wijngaert neemt de lezer in deze geactualiseerde bewerking van de uitgave van 2008 op soepele en genuanceerde wijze aan de hand en beschrijft in chronologische volgorde de zeven koningin van Leopold I t/m Filip. Telkens beschrijft hij eerst de levensloop en vervolgens de politieke betekenis van de vorst (alleen bij Filip niet: die is als koning pas net begonnen). Duidelijk is dat het autoritaire optreden van de vorsten en hun streven naar politieke invloed sinds koning Boudewijn hebben plaatsgemaakt voor een nadruk op ethisch-humanitaire zaken en op het benadrukken van de eenheid in verscheidenheid – nodig om het ingewikkelde België bijeen te houden. De macht is verschoven van de vorst naar de politici en daarmee heeft het staatshoofd een andere, meer representatieve en symbolische rol gekregen (net als in Nederland). Door de tekst heen staan zwart-witfoto's en achterin zijn een literatuurlijst en een index opgenomen. Verberg tekst